Standardy Ochrony Małoletnich w Instytucie MKM opracowane w formie Polityki ochrony dzieci i młodzieży zwanej dalej „Polityką”
Preambuła Działając na podstawie art. 22b ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich oraz art. 7 pkt. 6 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, Zarząd FAR zatwierdza i wprowadza do realizacji „Standardy Ochrony Małoletnich” w formie „Polityki ochrony dzieci i młodzieży”, zwanej dalej „Polityką”. Podstawowym celem Polityki Instytutu MKM jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieciom i młodzieży, dbałość o ich dobro, uwzględnianie ich potrzeb i podejmowanie działań w jak najlepszym ich interesie. Każdy członek personelu traktuje dziecko z szacunkiem, respektuje jego prawa, uwzględnia jego potrzeby oraz dostosowuje wymagania do indywidualnych potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych dziecka, w tym dostosowuje metody i formy pracy oraz poziom komunikacji do dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz dziecka z niepełnosprawnością. Niedopuszczalne jest stosowanie przez kogokolwiek wobec dziecka przemocy w jakiejkolwiek formie. Personel Instytutu MKM, realizując te cele, działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych oraz swoich kompetencji. Rozdział I Objaśnienie Terminów § 1. 1. Personel lub członek personelu to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, osoba samozatrudniona (osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą i wykonuje osobiście zadania), a także stażysta. 2. Zarząd Instytutu MKM to osoby uprawnione do reprezentowania zgodnie z Krajowym Rejestrem Sądowym. 3. Dziecko/młodzież/małoletni, w rozumieniu polskiego prawa cywilnego to każda osoba do ukończenia 18. roku życia. (Kodeks karny zawęża krąg osób małoletnich posługując się definicją osoby nieletniej, którą jest osoba do ukończenia 17. roku życia). 4. Opiekun dziecka to osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny, a także rodzic zastępczy. 5. Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekunów prawnych. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami/opiekunami prawnymi dziecka należy poinformować rodziców/opiekunów prawnych o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny. 6. Krzywdzenie dziecka (przemoc) to każde zamierzone lub niezamierzone działanie na szkodę dziecka, lub zaniechanie działania jednostki, instytucji, lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania, lub bezczynności, które naruszają równe prawa i swobody dziecka i/lub zakłócają jego optymalny rozwój. Krzywdzenie dziecka może być czynnością powtarzalną lub jednorazową. 7. Przestępstwo – czyn zabroniony przez ustawę pod groźbą kary jako zbrodnia lub występek, bezprawny, zawiniony i społecznie szkodliwy w stopniu wyższym niż znikomy. 8. Standardy ochrony małoletnich – zasady zabezpieczenia dzieci i młodzieży przed wszelkimi formami krzywdzenia, których przyjęcie sprawia, że w Instytut MKM jest bezpieczny dla dzieci i młodzieży – personel Instytutu MKM potrafi zidentyfikować sytuacje stwarzające ryzyko ich krzywdzenia oraz podjąć działania profilaktyczne i interwencyjne (m. in.: polityka, personel, procedury, monitoring). 9. Osoba odpowiedzialna za Internet to wyznaczona przez właściciela Instytut MKM osoba, sprawująca nadzór nad korzystaniem z Internetu przez dzieci na terenie Instytutu MKM oraz nad bezpieczeństwem dzieci w Internecie. 10. Osoba odpowiedzialna za Politykę ochrony dzieci i młodzieży przed krzywdzeniem to wyznaczony przez właściciela Instytut MKM osoba sprawująca nadzór nad realizacją Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem w organizacji. 11. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka. Rozdział II Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci § 2. 1. Personel Instytutu MKM posiada wiedzę i w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci (odpowiednio załącznik nr 7b i 7a). 2. W przypadku zidentyfikowania czynników ryzyka personel Instytutu MKM podejmuje rozmowę z opiekunami, przekazując informacje na temat dostępnej oferty wsparcia i motywując ich do szukania dla siebie pomocy. 3. Właściciel Instytut MKM monitoruje sytuację i dobrostan dziecka, zwraca uwagę na właściwość i poprawność relacji zachodzących pomiędzy personelem/opiekunem i dziećmi, jak i pomiędzy samymi dziećmi. 4. Rekrutacja personelu odbywa się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji personelu. Zasady stanowią Załącznik nr 1 do niniejszej Polityki. 5. Personel zna i stosuje zasady bezpiecznych relacji personel–dziecko i dziecko–dziecko ustalone w Instytucie MKM. Zasady stanowią Załącznik nr 2 do niniejszej Polityki. 6. Instytut MKM informuje personel w zakresie Polityki zarówno przed rozpoczęciem pracy jak i regularnie w trakcie realizacji zadań. 7. Personel Instytut MKM dysponuje danymi kontaktowymi lokalnych instytucji, organizacji i służb, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci. 8. Instytut MKM dysponuje informacjami dla dzieci i rodziców na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numerami bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży i udostępnia je dzieciom oraz rodzicom. Rozdział III Procedury interwencji w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dziecka § 3. 1. Zagrożenie bezpieczeństwa dzieci może przybierać różne formy, z wykorzystaniem różnych sposobów kontaktu i komunikowania. 2. Rodzaje i formy krzywdzenia dzieci (szczegółowy opis stanowi Załącznik nr 7a): a) krzywdzenie fizyczne (naruszenie nietykalności fizycznej) – działanie, w wyniku którego dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko, lub ze strony osoby, której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę, b) krzywdzenie psychiczne/emocjonalne (naruszenie godności osobistej) – to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a opiekunem, obejmująca zarówno działania jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m.in.: niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z dzieckiem opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i granic psychicznych pomiędzy opiekunem a dzieckiem, c) krzywdzenie seksualne (naruszenie intymności) – włączanie dziecka do lat 15. w aktywność seksualną, której nie jest on w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy, d) zaniedbywanie dziecka (naruszenie obowiązku do opieki i/lub praw dziecka) – chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb życiowych (np. związanych z jedzeniem, higieną czy zdrowiem) i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka. § 4. 1. W przypadku powzięcia przez członka personelu podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, lub zgłoszenia takiej okoliczności przez dziecko lub opiekuna dziecka, członek personelu ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej i przekazania uzyskanej informacji właścicielowi Instytut MKM. Notatka może mieć formę pisemną lub mailową. Wzór notatki stanowi załącznik nr 4a. 2. Interwencja prowadzona jest przez Właściciela Instytut MKM, który może wyznaczyć na stałe do tego zadania inną osobę. W przypadku wyznaczenia takiej osoby jej dane (Monika Wisniewska email:kontakt@instytutmkm.pl) zostaną podane do wiadomości personelu, dzieci i opiekunów. 3. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony osoby wyznaczonej do prowadzenia interwencji, wówczas interwencja prowadzona jest przez właściciela Instytut MKM. 4. Jeżeli zgłoszono krzywdzenie ze strony właściciela Instytut MKM, a nie została wyznaczona osoba do prowadzenia interwencji, wówczas działania opisane w niniejszym rozdziale podejmuje osoba, która dostrzegła krzywdzenie lub do której zgłoszono podejrzenie krzywdzenia. 5. Do udziału w interwencji można poprosić specjalistów, w szczególności psychologów i pedagogów, celem skorzystania z ich pomocy przy rozmowie z dzieckiem o trudnych doświadczeniach. 6. Właściciel Instytut MKM informuje opiekunów o obowiązku zgłoszenia podejrzenia krzywdzenia dziecka do odpowiedniej instytucji (prokuratura/policja lub sąd rodzinno-opiekuńczy, lub najbliższy ośrodek pomocy społecznej). 7. Po poinformowaniu opiekunów zgodnie z punktem poprzedzającym, właściciel Instytut MKM składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratury/policji lub wniosek o wgląd w sytuację rodziny do wydziału rodzinnego i nieletnich sądu rejonowego lub do ośrodka pomocy społecznej. 8. Dalszy tok postępowania leży w kompetencjach instytucji wskazanych w punkcie poprzedzającym. 9. Z przebiegu każdej interwencji sporządza się kartę interwencji, której wzór stanowi Załącznik nr 4 do niniejszej Polityki. Kartę załącza się do Rejestru zdarzeń prowadzonego przez organizację, którego wzór stanowi Załącznik nr 8. § 5. W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby dzwoniąc pod numer 112 – policja lub 998 – pogotowie. Poinformowania służb dokonuje członek personelu, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu i następnie powiadamia Zarząd organizacji oraz wypełnia kartę interwencji. § 6. Krzywdzenie przez osobę dorosłą (krzywdzenie przez personel, inne osoby trzecie, rodziców/opiekunów prawnych) 1. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka, właściciel Instytut MKM przeprowadza rozmowę z dzieckiem i innymi osobami mającymi lub mogącymi mieć wiedzę o zdarzeniu i o sytuacji osobistej (rodzinnej, zdrowotnej) dziecka, w szczególności jego opiekunami. Właściciel Instytut MKM stara się ustalić przebieg zdarzenia, ale także wpływ zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Ustalenia są spisywane w Karcie interwencji. 2. Właściciel Instytut MKM organizuje spotkanie/a z opiekunami dziecka, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych organizacji lub służb. 3. W przypadku, gdy wobec dziecka popełniono przestępstwo, Właściciel Instytut MKM sporządza zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa i przekazuje je do właściwej miejscowo policji lub prokuratury. 4. W przypadku, gdy z rozmowy z opiekunami wynika, że nie są oni zainteresowani pomocą dziecku, ignorują zdarzenie lub w inny sposób nie wspierają dziecka, które doświadczyło krzywdzenia Właściciel Instytut MKM sporządza wniosek o wgląd w sytuację rodziny, który kieruje do właściwego sądu rodzinnego. 5. W przypadku, gdy z przeprowadzonych ustaleń wynika, że opiekun dziecka zaniedbuje jego potrzeby psychofizyczne lub rodzina jest niewydolna wychowawczo (np. dziecko chodzi w nieadekwatnych do pogody ubraniach, opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej), rodzina stosuje przemoc wobec dziecka (rodzic/inny domownik krzyczy na dziecko, stosuje klapsy lub podobne rodzajowo kary fizyczne), należy poinformować właściwy ośrodek pomocy społecznej o potrzebie pomocy rodzinie, gdy niespełnianie potrzeb wynika z sytuacji ubóstwa, bądź – w przypadku przemocy i zaniedbania – konieczności wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty”. 6. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez osobę wyznaczona z personelu, wówczas osoba ta zostaje odsunięta od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy. 7. W przypadku, gdy osoba z personelu dopuści się wobec dziecka innej formy krzywdzenia niż popełnienie przestępstwa na jego szkodę, Właściciel Instytutu MKM powinien zbadać wszystkie okoliczności sprawy, w szczególności wysłuchać osobę podejrzewaną o krzywdzenie, dziecko oraz innych świadków zdarzenia. W sytuacji gdy naruszenie dobra dziecka jest znaczne, w szczególności gdy doszło do dyskryminacji lub naruszenia godności dziecka, należy rozważyć rozwiązanie stosunku prawnego/zakończenie współpracy z osobą, która dopuściła się krzywdzenia, lub zarekomendować takie rozwiązanie zwierzchnikom tej osoby. Jeżeli osoba, która dopuściła się krzywdzenia, nie jest personelem organizacji, lecz jest zatrudniona przez podmiot trzeci, wówczas należy zarekomendować zakaz wstępu tej osoby na teren organizacji, a w razie potrzeby rozwiązać umowę z instytucją współpracującą. 8. Wszystkie osoby, które w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych powzięły informację o krzywdzeniu dziecka lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, wyłączając informacje przekazywane uprawnionym instytucjom w ramach działań interwencyjnych. 9. W przypadku gdy podejrzenie zagrożenia bezpieczeństwa dziecka zgłosili opiekunowie dziecka, a podejrzenie to nie zostało potwierdzone, należy o tym fakcie poinformować opiekunów dziecka na piśmie. Procedura interwencji stanowi Załącznik nr 7. § 7. Krzywdzenie rówieśnicze (krzywdzenie przez inne dziecko, które nie ukończyło 17. roku życia) 1. W przypadku zaobserwowania sytuacji przemocowych pomiędzy samymi dziećmi, osoba z personelu zobowiązana jest do natychmiastowej reakcji i stosownej interwencji polegającej na powstrzymaniu eskalacji konfliktu i zachowań niedozwolonych. 2. Decyzje dotyczące konkretnego dziecka powinny uwzględniać również bezpieczeństwo pozostałych dzieci. 3. W przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka przez inne dziecko przebywające w organizacji (np. na zajęciach grupowych) należy przeprowadzić rozmowę z dzieckiem podejrzewanym o krzywdzenie oraz jego opiekunami, a także oddzielnie z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu i jego opiekunami. Ponadto należy porozmawiać z innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu. W trakcie rozmów należy dążyć do ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka krzywdzonego. Ustalenia są spisywane w Karcie interwencji. Dla dziecka krzywdzącego oraz krzywdzonego sporządza się oddzielne karty interwencji. 4. Wspólnie z opiekunami dziecka krzywdzącego należy opracować plan naprawczy, celem zmiany niepożądanych zachowań. 5. Z opiekunami dziecka poddawanego krzywdzeniu należy opracować plan zapewnienia mu bezpieczeństwa, włączając w ten plan sposoby odizolowania go od źródeł zagrożenia. 6. W trakcie rozmów należy upewnić się, że dziecko podejrzewane o krzywdzenie innego dziecka samo nie jest krzywdzone przez opiekunów, innych dorosłych bądź inne dzieci. W przypadku potwierdzenia takiej okoliczności należy podjąć interwencję także w stosunku do tego dziecka. 7. W przypadku, gdy dziecko krzywdzące nie uczestniczy w działaniach Właściciela Instytutu MKM należy porozmawiać z dzieckiem poddawanym krzywdzeniu, innymi osobami mającymi wiedzę o zdarzeniu, a także z opiekunami dziecka krzywdzonego celem ustalenia przebiegu zdarzenia, a także wpływu zdarzenia na zdrowie psychiczne i fizyczne dziecka. Właściciel Instytutu MKM organizuje spotkanie/a z opiekunami dziecka, którym przekazuje informacje o zdarzeniu oraz o potrzebie/możliwości skorzystania ze specjalistycznego wsparcia, w tym u innych organizacji lub służb oraz o sposobach reakcji na zdarzenie (poinformowanie sądu rodzinnego, poinformowanie szkoły, poinformowanie opiekunów dziecka krzywdzącego). 8. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku poniżej 13 lat, jego zachowanie traktowane jest jako przejaw demoralizacji. Sąd może zastosować środki wychowawcze. 9. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko w wieku od 13 do 17 lat, a jego zachowanie stanowi czyn karalny, należy ponadto poinformować właściwy miejscowo sąd rodzinny lub policję poprzez pisemne zawiadomienie. 10. Jeżeli osobą podejrzewaną o krzywdzenie jest dziecko powyżej lat 17, a jego zachowanie stanowi przestępstwo, wówczas należy poinformować właściwą miejscowo jednostkę policji lub prokuratury poprzez pisemne zawiadomienie. Procedura interwencji stanowi Załącznik nr 7. Rozdział IV Plan wsparcia dziecka po ujawnieniu krzywdzenia § 8. 1. Plan wsparcia dziecka po ujawnieniu krzywdzenia funkcjonuje równolegle z podejmowanymi prawnymi działaniami interwencyjnymi, a jego podstawową zasadą jest: a) obserwacja dziecka i zwracanie uwagi na wszelkie niepokojące sygnały, b) zapewnienie dziecku warunków do uzyskania wielospecjalistycznej pomocy, również poza organizacją, c) udzielanie wsparcia rodzicom/opiekunom, d) współpraca międzyinstytucjonalna. 2. Plan wsparcia dziecka obejmuje różne formy pomocy, w tym prawną, psychologiczną, socjalną i medyczną, uwzględniając współpracę interdyscyplinarną w tym zakresie. 3. Plan wsparcia dziecka nie kończy się wraz z końcem procedury prawnej. Rozdział V Zasady ochrony wizerunku dziecka § 9. 1. Właściciel Instytutu MKM zapewnia najwyższe standardy ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. 2. Właściciel Instytutu MKM, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka. 3 Wytyczne dotyczące zasad publikacji wizerunku dziecka stanowią Załącznik nr 5 do niniejszej Polityki. § 10. 1. Personelowi Instytut MKM nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie organizacji bez pisemnej zgody opiekuna dziecka. 2. W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, personel Instytut MKM może skontaktować się z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka – bez wiedzy i zgody tego opiekuna. 3. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda opiekuna na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana. § 11. 1. Upublicznienie przez osobę z personelu wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio-wideo) wymaga pisemnej zgody opiekuna dziecka. Dobrą praktyką jest również pozyskiwanie zgód samych dzieci (zwłaszcza dzieci z chwilą ukończenia 13. roku życia, które nabywają ograniczoną zdolność do czynności prawnych). Rozdział VI Zasady dostępu dzieci do Internetu § 12. 1. Właściciel Instytutu MKM nie umożliwia dzieciom dostęp do Internetu, 2. W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się dostęp na prywatnych telefonach komórkowych dzieci za pomocą wyizolowanej sieci Wi-Fi organizacji, po podaniu hasła. 3. Właściciel Instytutu MKM informuje dzieci o zasadach bezpiecznego korzystania z Internetu. § 13. Rozdział VII Monitoring stosowania Polityki § 14. 1. Właściciel Instytutu MKM wyznacza osoby odpowiedzialne za Politykę ochrony dzieci w organizacji: Monika Wisniewska –, e-mail: kontakt @instytutmkm.pl 2. Osoba, o której mowa w punkcie poprzedzającym, jest odpowiedzialna za monitorowanie realizacji Polityki, przyjmowanie zgłoszeń dotyczących podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia dzieci, reagowanie na sygnały naruszenia Polityki i prowadzenie Rejestru zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia dzieci (Załącznik nr 8) oraz za proponowanie zmian w Polityce. 3. Osoba, o której mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, przeprowadzają wśród personelu organizacji, raz na 24 miesiące, ankietę monitorującą poziom realizacji Polityki. Wzór ankiety stanowi Załącznik nr 6 do niniejszej Polityki. 4. Osoba, o których mowa w ust. 1 niniejszego paragrafu, dokonują opracowania ankiet wypełnionych przez członków personelu. Sporządzają na tej podstawie raport z monitoringu, który następnie przekazują zarządowi organizacji. 5. Właściciel Instytutu MKM wprowadza do Polityki niezbędne zmiany i ogłasza personelowi, dzieciom i ich opiekunom nowe brzmienie Polityki. Rozdział VIII Przepisy końcowe § 15. 1. Polityka została zatwierdzona zarządzeniem Właściciel Instytutu MKM nr 1 z dnia 20 lipca 2024 roku. 2. Polityka wchodzi w życie 20 lipca 2024 roku. 3. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla personel Instytutu MKM , dzieci i ich opiekunów poprzez zamieszczenie na stronie internetowej organizacji oraz udostępnianie wydrukowanej wersji Polityki w Instytucie MKM
Załącznik nr 1
Zasady bezpiecznej rekrutacji w Instytucie MKM 1. Poznanie danych kandydata/kandydatki, które pozwolą Właścicielowi Instytutu MKM jak najlepiej poznać jego/jej kwalifikacje, w tym stosunek do wartości podzielanych przez organizację, takich jak ochrona praw dzieci i szacunek do ich godności. Właściciel Instytutu MKM dba, aby personel posiadał odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz nie stanowił dla nich zagrożenia. Aby sprawdzić powyższe, w tym stosunek członka personelu do dzieci i podzielania wartości związanych z szacunkiem wobec nich oraz przestrzegania ich praw, Właściciel Instytutu MKM żąda danych (w tym dokumentów) dotyczących: a) wykształcenia, b) kwalifikacji zawodowych, c) przebiegu dotychczasowego zatrudnienia kandydata/kandydatki. Właściciel Instytutu MKM posiada dane pozwalające zidentyfikować członka personelu, niezależnie od podstawy zatrudnienia/współpracy. Właściciel Instytutu MKM: a) imię (imiona) i nazwisko, b) datę urodzenia, c) dane kontaktowe. 2. Referencje kandydata/kandydatki z poprzednich miejsc zatrudnienia. Właściciel Instytutu MKM może prosić kandydata/kandydatkę o przedstawienie referencji od poprzedniego pracodawcy lub o podanie kontaktu do osoby, która takie referencje może wystawić. Podstawą dostarczenia referencji lub kontaktu do byłych pracodawców jest zgoda kandydata/kandydatki. Niepodanie takich danych w świetle obowiązujących przepisów nie rodzi dla tej osoby negatywnych konsekwencji w postaci np. odmowy zatrudnienia/współpracy wyłącznie w oparciu o tę podstawę. Organizacja nie prowadzi samodzielnie tzw. screeningu osób ubiegających się o pracę, gdyż ograniczają ją w tym zakresie przepisy ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych RODO oraz Kodeksu pracy. 3. Pobranie danych osobowych kandydata/kandydatki, w tym danych potrzebnych do sprawdzenia jego/jej danych w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Przed dopuszczeniem członka personelu do pracy z dziećmi, organizacja sprawdza kandydata/kandydatkę w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym – Rejestr z dostępem ograniczonym oraz Rejestr osób w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze. Rejestr dostępny jest na stronie: rps.ms.gov.pl. Organizacja ma założone konto w Rejestrze. Aby sprawdzić osobę w Rejestrze organizacja zbiera następujące dane kandydata/kandydatki: a) imię i nazwisko, b) data urodzenia, c) pesel, d) nazwisko rodowe, e) imię ojca, f) imię matki. Sprawdzenie w Rejestrze dokumentuje się wydrukiem informacji zwrotnej wygenerowanej z Rejestru, a figurowanie w Rejestrze wyklucza możliwość zatrudnienia/współpracy z kandydatem/kandydatką. Wydruk z Rejestru przechowywany jest w aktach osobowych pracownika lub analogicznej dokumentacji dotyczącej wolontariusza, praktykanta, osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną czy osoby samozatrudnionej. Sprawdzenia danych w RSTP organizacja dokonuje okresowo także wobec personelu już zatrudnionego. W przypadku powzięcia informacji o figurowaniu w Rejestrze lub wszczęciu wobec kandydata/personelu postępowania karnego o przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub przestępstwo przeciwko małoletniemu Zarząd nie dopuszcza kandydata/kandydatki do pracy z dziećmi/niezwłocznie odsuwa takiego członka personelu od wszelkich form kontaktu z małoletnimi. 4. Pobranie od kandydata/kandydatki informacji z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego (dotyczą odpowiednio: przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, handlu ludźmi, znęcania się) oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii lub za 1 odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego. 5. Jeżeli osoba posiada obywatelstwo inne niż polskie: a) przedkłada organizacji również informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla w/w celów, b) jeżeli prawo państwa, z którego ma być przedłożona informacja o niekaralności nie przewiduje wydawania takiej informacji lub nie prowadzi rejestru karnego, wówczas kandydat/kandydatka składa pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenie o tym fakcie wraz z oświadczeniem, że nie była prawomocnie skazana w tym państwie za czyny zabronione odpowiadające przestępstwom określonym w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii oraz nie wydano wobec niej innego orzeczenia, w którym stwierdzono, iż dopuściła się takich czynów zabronionych, oraz że nie ma obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu, innego uprawnionego organu lub ustawy, stosowania się do zakazu zajmowania wszelkich lub określonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub określonych zawodów albo działalności, związanych z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez dzieci, lub z opieką nad nimi. 6. Pobranie od kandydata/kandydatki oświadczenia o państwie/ach zamieszkiwania w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczypospolita Polska i państwo obywatelstwa, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej. 7. Pod w/w oświadczeniami składanymi pod rygorem odpowiedzialności karnej składa się oświadczenie o następującej treści: Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Oświadczenie to zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. 8. W przypadku niemożliwości przedstawienia w/w Informacji kandydat/kandydatka składa oświadczenie o niekaralności oraz o braku toczących się wobec niego/niej postępowań przygotowawczych, sądowych i dyscyplinarnych za przestępstwa i inne czyny popełnione przeciwko dzieciom. Załącznik do Zasad bezpiecznej rekrutacji: – 1a oświadczenie o państwach zamieszkania – wzór – 1b oświadczenie o niekaralności – wzór
Załącznik nr 2a
Oświadczenie o zobowiązaniu do przestrzegania Polityki ochrony dzieci i młodzieży (wzór) .......................................................................... miejsce i data Ja, .................................................................................... nr PESEL ........................................................................., oświadczam, że zapoznałam/-em się z dokumentacją wchodzącą w skład Polityki ochrony dzieci i młodzieży, obowiązującej w Instytucie MKM i zobowiązuję się do jej przestrzegania. .......................................................................... podpis
Załącznik nr 2b
Zasady bezpiecznych relacji dziecko-dziecko 1. Podstawową zasadą relacji między dziećmi jest działanie z szacunkiem, uwzględniające godność i potrzeby małoletnich. 2. Standardem jest tworzenie atmosfery, która promuje tolerancję i poczucie odpowiedzialności za swoje zachowanie. 3. Dzieci angażowane są w działania, w których mają możliwość aktywnego uczestniczenia, podejmowania współdziałania i rozwijania podejścia zespołowego, w tym kształtującego pozytywne relacje. Kodeks dobrych zachowań Bądź dla każdego miły i koleżeński. Szanuj innych, niezależnie od tego, jak się różnicie. Nie obrażaj innych dzieci, nie śmiej się z nich. Nie bij innych, nie popychaj. Wypowiadaj się kulturalnie, nie używaj brzydkich słów, nie przeklinaj. Pamiętaj, że możesz nie uczestniczyć w zabawie, w której boisz się lub źle się czujesz. Pamiętaj, że inni mogą nie mieć ochoty na to, żeby ich dotykać czy przytulać – zawsze pytaj, czy możesz tak robić. Nie złość się, jeśli ktoś odmówi. Ty także masz prawo odmówić. Nie utrwalaj wizerunku innych dzieci poprzez nagrywanie (również fonii) i fotografowanie bez uzyskania zgody i w sytuacjach intymnych, mogących zawstydzić. Znajdź wśród rówieśników kolegę lub koleżankę. Troszczcie się o siebie. Mów głośno i odważnie, gdy ktoś robi coś, co jest dla ciebie nieprzyjemne. Stań w obronie kogoś, komu dzieje się krzywda, o ile sam czujesz się bezpiecznie. Powiedz swojemu zaufanemu dorosłemu o tym, że komuś dzieje się krzywda. Gdy ktoś dorosły chce z Tobą rozmawiać, masz prawo poprosić, by był z Wami jeszcze inny dorosły lub żebyście rozmawiali w takim miejscu, w którym widzą Was inni.
Załącznik nr 2
Zasady bezpiecznych relacji personel–dziecko Zasady bezpiecznych relacji personelu Instytutu MKM z dziećmi Podstawową zasadą wszystkich czynności podejmowanych przez personel jest działanie dla dobra dziecka i w jego najlepszym interesie. Personel traktuje dziecko z szacunkiem oraz uwzględnia jego godność i potrzeby. Niedopuszczalne jest stosowanie przemocy wobec dziecka w jakiejkolwiek formie. Personel realizując te cele działa w ramach obowiązującego prawa, przepisów wewnętrznych organizacji oraz swoich kompetencji. Zasady bezpiecznych relacji personelu z dziećmi obowiązują wszystkich pracowników, współpracowników, stażystów, praktykantów i wolontariuszy, a także każdą dorosłą osobę mającą kontakt z dziećmi znajdującymi się pod opieką organizacji, jeśli kontakt ten odbywa się za zgodą organizacji i/lub na jej terenie. Znajomość i zaakceptowanie zasad są potwierdzone podpisaniem oświadczenia, którego wzór stanowi Załącznik nr 2a. Oświadczenie włącza się do akt osobowych lub analogicznej dokumentacji dotyczącej wolontariusza, praktykanta, osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną, osoby samozatrudnionej. Relacje personelu z dziećmi Jesteś zobowiązany/a do utrzymywania profesjonalnej relacji z dziećmi i każdorazowego rozważenia, czy Twoja reakcja, komunikat bądź działanie wobec dziecka są adekwatne do sytuacji, bezpieczne, uzasadnione i sprawiedliwe wobec innych dzieci. Działaj w sposób otwarty i przejrzysty dla innych, aby zminimalizować ryzyko błędnej interpretacji Twojego zachowania. Komunikacja z dziećmi 1. W komunikacji z dziećmi zachowuj cierpliwość i szacunek, podkreślające zrozumienie dla uczuć przeżywanych przez nich, nie wymuszające zwierzeń na siłę i okazujące zainteresowanie, wsparcie i gotowość do rozmowy. 2. Słuchaj uważnie dzieci i udzielaj im odpowiedzi adekwatnych do ich wieku i danej sytuacji. 3. Nie wolno Ci zawstydzać, upokarzać, lekceważyć i obrażać dziecka. Nie wolno Ci krzyczeć na dziecko w sytuacji innej niż wynikająca z bezpieczeństwa dziecka lub innych dzieci. 4. Nie wolno Ci ujawniać informacji wrażliwych dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych dzieci. Obejmuje to wizerunek dziecka, informacje o jego/jej sytuacji rodzinnej, ekonomicznej, medycznej, opiekuńczej i prawnej. 5. Podejmując decyzje dotyczące dziecka, poinformuj je o tym i staraj się brać pod uwagę jego oczekiwania. 6. Szanuj prawo dziecka do prywatności. Jeśli konieczne jest odstąpienie od zasady poufności, aby chronić dziecko, wyjaśnij mu to najszybciej jak to możliwe. 7. Zadbaj o to, aby być w zasięgu wzroku lub słuchu innych członków personelu, kiedy prowadzisz aktywności z dziećmi. W wyjątkowych i uzasadnionych sytuacjach, kiedy musisz zostać z dzieckiem sam na sam, zawsze powiadom o tym inne osoby z personelu oraz poinformuj, w którym dokładnie miejscu będziesz przebywać wraz z dzieckiem. 8. Nie wolno Ci zachowywać się w obecności dzieci w sposób niestosowny. Obejmuje to używanie wulgarnych słów, gestów i żartów, czynienie obraźliwych uwag, nawiązywanie w wypowiedziach do aktywności bądź atrakcyjności seksualnej oraz wykorzystywanie wobec dziecka relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby). 9. Zapewnij dzieci, że jeśli czują się niekomfortowo w jakiejś sytuacji, wobec konkretnego zachowania czy słów, mogą o tym powiedzieć Tobie lub innemu członkowi personelu i mogą oczekiwać odpowiedniej reakcji i/lub pomocy. Działania z dziećmi 1. Doceniaj i szanuj wkład dzieci w podejmowane działania, aktywnie je angażuj i traktuj równo bez względu na ich płeć, orientację seksualną, sprawność/niepełnosprawność, status społeczny, etniczny, kulturowy, religijny i światopogląd. 2. Unikaj faworyzowania dzieci. 3. Nie wolno Ci nawiązywać z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych ani składać mu propozycji o nieodpowiednim charakterze. Obejmuje to także seksualne komentarze, żarty, gesty oraz udostępnianie dzieciom treści erotycznych i pornograficznych bez względu na ich formę. 4. Nie wolno Ci utrwalać wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych. Dotyczy to także umożliwienia osobom trzecim utrwalenia wizerunków dzieci, jeśli zarząd organizacji nie został o tym poinformowany, nie wyraził na to zgody i nie uzyskał zgód rodziców/opiekunów prawnych oraz samych dzieci. 5. Nie wolno Ci proponować dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych, środków odurzających, substancji psychotropowych, ich prekursorów, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, jak również używać ich w obecności dzieci. 6. Nie wolno Ci przyjmować pieniędzy ani prezentów od dziecka, ani rodziców/opiekunów prawnych dziecka. Nie wolno Ci wchodzić w relacje jakiejkolwiek zależności wobec dziecka lub rodziców/opiekunów dziecka, które mogłyby prowadzić do oskarżeń o nierówne traktowanie bądź czerpanie korzyści majątkowych i innych. 7. Wszystkie ryzykowne sytuacje, które obejmują zauroczenie dziecka przez członka personelu lub członka personelu przez dziecko, muszą być raportowane zarządowi. Jeśli jesteś ich świadkiem reaguj stanowczo, ale z wyczuciem, aby zachować godność osób zainteresowanych. Kontakt fizyczny z dziećmi Każde przemocowe działanie wobec dziecka jest niedopuszczalne. Istnieją jednak sytuacje, w których fizyczny kontakt z dzieckiem może być stosowny i spełnia zasady bezpiecznego kontaktu: jest odpowiedzią na potrzeby dziecka w danym momencie, uwzględnia wiek dziecka, etap rozwojowy, płeć, kontekst kulturowy i sytuacyjny. Nie można jednak wyznaczyć uniwersalnej stosowności każdego takiego kontaktu fizycznego, ponieważ zachowanie odpowiednie wobec jednego dziecka może być nieodpowiednie wobec innego. Kieruj się zawsze swoim profesjonalnym osądem, słuchając, obserwując i odnotowując reakcję dziecka, pytając je o zgodę na kontakt fizyczny (np. przytulenie) i zachowując świadomość, że nawet przy Twoich dobrych intencjach taki kontakt może być błędnie zinterpretowany przez dziecko lub osoby trzecie. 1. Nie wolno Ci bić, szturchać, popychać ani w jakikolwiek sposób naruszać integralności fizycznej dziecka. 2. Nigdy nie dotykaj dziecka w sposób, który może być uznany za nieprzyzwoity lub niestosowny. 3. Zawsze bądź przygotowany na wyjaśnienie swoich działań. 4. Nie angażuj się w takie aktywności jak łaskotanie, udawane walki z dziećmi czy brutalne zabawy fizyczne. 5. Zachowaj szczególną ostrożność wobec dzieci, które doświadczyły nadużycia i krzywdzenia, w tym seksualnego, fizycznego bądź zaniedbania. Takie doświadczenia mogą czasem sprawić, że dziecko będzie dążyć do nawiązania niestosownych bądź nieadekwatnych fizycznych kontaktów z dorosłymi. W takich sytuacjach powinieneś reagować z wyczuciem, jednak stanowczo i pomóc dziecku zrozumieć znaczenie osobistych granic. 6. Kontakt fizyczny z dzieckiem nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, wiązać się z jakąkolwiek gratyfikacją ani wynikać z relacji władzy. Jeśli będziesz świadkiem jakiegokolwiek z wyżej opisanych zachowań i/lub sytuacji ze strony innych dorosłych lub dzieci, zawsze poinformuj o tym osobę odpowiedzialną i/lub postąp zgodnie z obowiązującą procedurą interwencji. 7. W sytuacjach wymagających czynności pielęgnacyjnych i higienicznych wobec dziecka, unikaj innego niż niezbędny kontaktu fizycznego z dzieckiem. Dotyczy to zwłaszcza pomagania dziecku w ubieraniu i rozbieraniu, jedzeniu, myciu, przewijaniu i w korzystaniu z toalety. 8. Podczas wyjazdów z noclegiem, niedopuszczalne jest spanie z dzieckiem w jednym łóżku. Kontakty poza godzinami pracy Co do zasady kontakt z dziećmi powinien odbywać się wyłącznie w godzinach pracy i dotyczyć celów mieszczących się w zakresie Twoich obowiązków. 1. Nie wolno Ci zapraszać dzieci do swojego miejsca zamieszkania ani spotykać się z nimi poza godzinami pracy. Obejmuje to także kontakty z dziećmi poprzez prywatne kanały komunikacji (e-mail, komunikatory, profile w mediach społecznościowych). 2. Jeśli zachodzi taka konieczność, właściwą formą komunikacji z dziećmi i ich rodzicami/opiekunami poza godzinami pracy są kanały służbowe (e-mail, zamknięte grupy projektowe na Whatsapp lub Messenger). 3. Jeśli zachodzi konieczność spotkania z dziećmi poza godzinami pracy, musisz poinformować o tym zarząd, a rodzice/opiekunowie prawni dzieci muszą wyrazić zgodę na taki kontakt. 4. Utrzymywanie relacji towarzyskich lub rodzinnych (jeśli dzieci i rodzice/opiekunowie dzieci są osobami bliskimi wobec członka personelu) wymaga zachowania poufności wszystkich informacji dotyczących innych dzieci, ich rodziców/opiekunów. Bezpieczeństwo online Bądź świadom cyfrowych zagrożeń i ryzyka wynikającego z rejestrowania Twojej prywatnej aktywności w sieci przez aplikacje i algorytmy, ale także Twoich własnych działań w Internecie. Dotyczy to „lajkowania” określonych stron, korzystania z aplikacji randkowych, na których możesz spotkać dzieci, z którymi prowadzisz zawodowe działania, obserwowania określonych osób/stron w mediach społecznościowych i ustawień prywatności kont, z których korzystasz. Jeśli Twój profil jest publicznie dostępny, dzieci i ich rodzice/opiekunowie będą mieć wgląd w Twoją cyfrową aktywność. 1. Nie wolno Ci nawiązywać prywatnych kontaktów z dziećmi znajdującymi się pod opieką organizacji poprzez przyjmowanie bądź wysyłanie zaproszeń w mediach społecznościowych. 2. Nie angażuj się w prywatne rozmowy w mediach społecznościowych pomiędzy dziećmi/młodzieżą i nigdy nie zamieszczaj komentarzy ani nie udostępniaj zdjęć, które mogłyby zagrozić ich dobru lub wyrządzić im krzywdę. 3. W trakcie zajęć czy innych aktywności prowadzonych przez Instytut MKM osobiste urządzenia elektroniczne powinny być wyłączone lub wyciszone, a funkcjonalność bluetooth wyłączona. Załącznik do Zasad bezpiecznych relacji personel–dziecko – 2a oświadczenie o zobowiązaniu do przestrzegania Polityki ochrony dzieci i młodzieży – wzór
Załącznik nr 3a
NOTATKA SŁUŻBOWA Data zdarzenia .................................................................................................. Miejsce zdarzenia (miejscowość, forma wsparcia) .................................................................................................. Imię i nazwisko dziecka krzywdzonego .................................................................................................. Imię i nazwisko osoby podejrzanej o krzywdzenie .................................................................................................. Inne osoby obecne przy zdarzeniu .................................................................................................. Opis podejrzenia krzywdzenia .................................................................................................. .................................................................................................. data i czytelny podpis osoby sporządzającej notatkę
Załącznik 3
Karta interwencji nr…. /rok 1. Imię i nazwisko dziecka 2. Przyczyna interwencji (forma krzywdzenia) 3. Osoba zawiadamiająca o podejrzeniu krzywdzenia 4. Opis podjętych działań, innych niż interwencja prawna (wsparcie specjalistyczne dziecka/rodzica) Data Działanie 5. Spotkania z rodzicami/opiekunami prawnymi dziecka Data Opis spotkania 6. Forma podjętej interwencji prawnej 7. Dane dotyczące interwencji Data Nazwa organu, do którego zgłoszono interwencję 8. Wyniki interwencji: działania organów wymiaru sprawiedliwości, jeśli organizacja uzyskała informacje o wynikach działania własnego/działania rodziców/ opiekunów prawnych Data Działanie
Załącznik nr 4
Zasady ochrony wizerunku i danych osobowych dzieci w Fundacji Aktywnej Rehabilitacji „FAR” zasady powstały w oparciu o obowiązujące przepisy prawa Nasze wartości 1. W naszych działaniach kierujemy się odpowiedzialnością i rozwagą wobec utrwalania, przetwarzania, używania i publikowania wizerunków dzieci. 2. Dzielenie się zdjęciami i filmami z naszych aktywności służy celebrowaniu sukcesów dzieci, dokumentowaniu naszych działań i zawsze ma na uwadze bezpieczeństwo dzieci. Wykorzystujemy zdjęcia/nagrania pokazujące szeroki przekrój dzieci – chłopców i dziewczęta, dzieci w różnym wieku, o różnych uzdolnieniach, stopniu sprawności i reprezentujące różne grupy etniczne. 3. Dzieci mają prawo zdecydować, czy ich wizerunek zostanie zarejestrowany i w jaki sposób zostanie przez nas użyty. 4. Zgoda rodziców/opiekunów prawnych na wykorzystanie wizerunku ich dziecka jest tylko wtedy wiążąca, jeśli dzieci i rodzice/opiekunowie prawni zostali poinformowani o sposobie wykorzystania zdjęć/nagrań i ryzyku wiążącym się z publikacją wizerunku. Dbamy o bezpieczeństwo wizerunków dzieci poprzez: 1. Pytanie o pisemną zgodę rodziców/opiekunów prawnych oraz o zgodę dzieci przed zrobieniem i publikacją zdjęcia/nagrania. Dobrą praktyką jest również pozyskiwanie zgód samych dzieci. 2. Udzielenie wyjaśnień, do czego wykorzystamy zdjęcia/nagrania i w jakim kontekście, jak będziemy przechowywać te dane i jakie potencjalne ryzyko wiąże się z publikacją zdjęć/ nagrań online. 3. Unikanie podpisywania zdjęć/nagrań informacjami identyfikującymi dziecko z imienia i nazwiska. Jeśli konieczne jest podpisanie dziecka używamy tylko imienia. 4. Rezygnację z ujawniania jakichkolwiek informacji wrażliwych o dziecku dotyczących m.in. stanu zdrowia, sytuacji materialnej, sytuacji prawnej i powiązanych z wizerunkiem dziecka (np. w przypadku zbiórek indywidualnych organizowanych przez naszą organizację). 5. Zmniejszenie ryzyka kopiowania i niestosownego wykorzystania zdjęć/nagrań dzieci poprzez przyjęcie zasad: • wszystkie dzieci znajdujące się na zdjęciu/nagraniu muszą być ubrane, a sytuacja zdjęcia/nagrania nie jest dla dziecka poniżająca, ośmieszająca ani nie ukazuje go w negatywnym kontekście, • zdjęcia/nagrania dzieci powinny się koncentrować na czynnościach wykonywanych przez dzieci i w miarę możliwości przedstawiać dzieci w grupie, a nie pojedyncze osoby. 6. Rezygnację z publikacji zdjęć dzieci, nad którymi nie sprawujemy już opieki, jeśli one lub ich rodzice/opiekunowie prawni nie wyrazili zgody na wykorzystanie zdjęć po zakończeniu współpracy z organizacją. 7. Przyjęcie zasady, że wszystkie podejrzenia i problemy dotyczące niewłaściwego rozpowszechniania wizerunków dzieci należy rejestrować i zgłaszać zarządowi organizacji, podobnie jak inne niepokojące sygnały dotyczące zagrożenia bezpieczeństwa dzieci. Rejestrowanie wizerunków dzieci do użytku Fundacji Aktywnej Rehabilitacji „FAR” W sytuacjach, w których nasza organizacja rejestruje wizerunki dzieci do własnego użytku, deklarujemy, że: 1. Dzieci i rodzice/opiekunowie prawni zawsze będą poinformowani o tym, że dane wydarzenie będzie rejestrowane. 2. Zgoda rodziców/opiekunów prawnych na rejestrację wydarzenia zostanie przyjęta przez nas na piśmie oraz uzyskamy przynajmniej ustną zgodę dziecka. 3. Jeśli rejestracja wydarzenia zostanie zlecona osobie zewnętrznej (wynajętemu fotografowi lub kamerzyście) zadbamy o bezpieczeństwo dzieci poprzez: • zobowiązanie osoby/firmy rejestrującej wydarzenie do przestrzegania niniejszych wytycznych, • zobowiązanie osoby/firmy rejestrującej wydarzenie do noszenia identyfikatora w czasie trwania wydarzenia, • niedopuszczenie do sytuacji, w której osoba/firma rejestrująca będzie przebywała z dziećmi bez nadzoru personelu organizacji, • poinformowanie rodziców/opiekunów prawnych oraz dzieci, że osoba/firma rejestrująca wydarzenie będzie obecna podczas wydarzenia i upewnienie się, że rodzice/opiekunowie prawni udzielili pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci. 4. Niedopuszczalne jest publikowanie na prywatnych kontach personelu zdjęć i filmów z wizerunkiem dzieci. Jedyną możliwością jest udostępnienie publikacji z oficjalnych stron/profili organizacji. 5. Jeśli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, impreza publiczna, zgoda rodziców/opiekunów prawnych dziecka nie jest wymagana. Rejestrowanie wizerunków dzieci do prywatnego użytku W sytuacjach, w których rodzice/opiekunowie, uczestnicy organizowanych przez nas wydarzeń rejestrują wizerunki dzieci do prywatnego użytku, informujemy na początku każdego z tych wydarzeń o tym, że: 1. Wykorzystanie, przetwarzanie i publikowanie zdjęć/nagrań zawierających wizerunki dzieci i osób dorosłych wymaga udzielenia zgody przez te osoby, w przypadku dzieci – przez ich rodziców/opiekunów prawnych. 2. Zdjęcia lub nagrania zawierające wizerunki dzieci nie powinny być udostępniane w mediach społecznościowych ani na serwisach otwartych, chyba że rodzice/opiekunowie prawni tych dzieci wyrażą na to zgodę. 3. Przed publikacją zdjęcia/nagrania online zawsze warto sprawdzić ustawienia prywatności, aby upewnić się, kto będzie mógł uzyskać dostęp do wizerunku dziecka. Rejestrowanie wizerunku dzieci przez osoby trzecie i media 1. Jeśli przedstawiciele mediów lub dowolna inna osoba będą chcieli zarejestrować organizowane przez nas wydarzenie i opublikować zebrany materiał, muszą zgłosić taką prośbę wcześniej i uzyskać zgodę zarządu. W takiej sytuacji upewnimy się, że rodzice/opiekunowie prawni udzielili pisemnej zgody na rejestrowanie wizerunku ich dzieci. Oczekujemy informacji o: • imieniu, nazwisku i adresie osoby lub redakcji występującej o zgodę, • uzasadnieniu potrzeby rejestrowania wydarzenia oraz informacji, w jaki sposób i w jakim kontekście zostanie wykorzystany zebrany materiał, • podpisanej deklaracji o zgodności podanych informacji ze stanem faktycznym. 2. Personelowi organizacji nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów i osobom nieupoważnionym utrwalania wizerunku dziecka znajdującego się pod naszą opieką bez pisemnej zgody rodzica/opiekuna prawnego dziecka oraz bez zgody zarządu. 3. Personel organizacji nie kontaktuje przedstawicieli mediów z dziećmi, nie przekazuje mediom kontaktu do rodziców/opiekunów prawnych dzieci i nie wypowiada się w kontakcie z przedstawicielami mediów o sprawie dziecka lub jego rodzica/opiekuna prawnego. Zakaz ten dotyczy także sytuacji, gdy członek personelu jest przekonany, że jego wypowiedź nie jest w żaden sposób utrwalana. W szczególnych i uzasadnionych przypadkach zarząd organizacji może podjąć decyzję o skontaktowaniu się z rodzicami/opiekunami prawnymi dziecka w celu ustalenia procedury wyrażenia przez nich zgody na kontakt z mediami. 4. W celu realizacji materiału medialnego zarząd może podjąć decyzję o udostępnieniu wybranych pomieszczeń w siedzibie organizacji dla potrzeb nagrania. Zarząd, podejmując taką decyzję, poleca przygotowanie pomieszczenia w taki sposób, aby uniemożliwić rejestrowanie przebywających na terenie organizacji dzieci. Zasady w przypadku niewyrażenia zgody na rejestrowanie wizerunku dziecka Jeśli dzieci, rodzice/opiekunowie prawni nie wyrazili zgody na utrwalenie wizerunku dziecka, będziemy respektować ich decyzję. Z wyprzedzeniem ustalimy z rodzicami/opiekunami prawnymi i dziećmi, w jaki sposób osoba rejestrująca wydarzenie będzie mogła zidentyfikować dziecko, aby nie utrwalać jego wizerunku na zdjęciach indywidualnych i grupowych. Rozwiązanie, jakie przyjmiemy, nie będzie wykluczające dla dziecka, którego wizerunek nie powinien być rejestrowany. Przechowywanie zdjęć i nagrań Przechowujemy materiały zawierające wizerunek dzieci w sposób zgodny z prawem i bezpieczny dla dzieci: 1. Nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w zamkniętej na klucz szafce, a nośniki elektroniczne zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w folderze chronionym z dostępem ograniczonym do osób uprawnionych przez organizację. Nośniki będą przechowywane przez okres wymagany przepisami prawa o archiwizacji i/lub okres ustalony przez organizację w polityce ochrony danych osobowych. 2. Nie przechowujemy materiałów elektronicznych zawierających wizerunki dzieci na nośnikach nieszyfrowanych ani mobilnych, takich jak telefony komórkowe i urządzenia z pamięcią przenośną (np. pendrive). Załącznik do Zasad ochrony wizerunku – 5a oświadczenie o wyrażeniu zgody na wykorzystanie wizerunku .
Załącznik nr 5
Monitoring Polityki ochrony dzieci i młodzieży – ankieta Tak Nie 1. Czy znasz treść dokumentu Polityka ochrony dzieci i młodzieży? 2. Czy potrafisz rozpoznawać symptomy krzywdzenia dzieci? 3. Czy wiesz, jak reagować na symptomy krzywdzenia dzieci? 4. Czy zdarzyło Ci się zaobserwować naruszenie zasad zawartych w Polityce ochrony dzieci i młodzieży przez inną osobę z personelu (pracownika, współpracownika, stażystę, wolontariusza) 4a. Jeśli tak – jakie zasady zostały naruszone? (odpowiedź opisowa) 4b. Czy podjąłeś/aś jakieś działania: jeśli tak – jakie? jeśli nie – dlaczego? (odpowiedź opisowa) 5. Czy masz jakieś uwagi/poprawki/sugestie dotyczące Polityki ochrony dzieci i młodzieży? (odpowiedź opisowa)
Załącznik nr 6a
RODZAJE I FORMY KRZYWDZENIA DZIECKA a) krzywdzenie fizyczne (naruszenie nietykalności fizycznej) – działanie, w wyniku którego dziecko doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożone. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za dziecko, lub ze strony osoby, której dziecko ufa, bądź która ma nad nim władzę, np.: – klapsy, bicie, uderzanie, popychanie, szturchanie, kopanie, opluwanie, – fizyczne zaczepki, wymuszenia siłowe, krępowanie, wiązanie, – uwięzienie, – nadużywanie swojej przewagi nad inną osobą, – zmuszanie innej osoby do podejmowania niewłaściwych działań, – rzucanie w kogoś przedmiotami, – spowodowanie uszczerbku na zdrowiu – spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała np. złamanie, zasinienie, wybicie zęba, zranienie, a także m.in. pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, wywołanie innego ciężkiego kalectwa, trwałej choroby psychicznej, zniekształcenia ciała, b) krzywdzenie psychiczne/emocjonalne (naruszenie godności osobistej) – to przewlekła, niefizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy dzieckiem a opiekunem, obejmująca zarówno działania jak i zaniechania. Zaliczamy do niej m.in.: niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację z dzieckiem opartą na wrogości, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z dzieckiem, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności dziecka i granic psychicznych pomiędzy opiekunem a dzieckiem, np.: – dyskryminacja, wykluczanie, izolacja, milczenie, manipulowanie, obwinianie – poniżanie, ośmieszanie, wyśmiewanie, drwienie, szydzenie, obrażanie, oczernianie, – straszenie, szantażowanie, wrogie nastawienie, – krzyk, obelgi, wyzwiska, wulgarne gesty, – plotki i obraźliwe żarty, przedrzeźnianie, groźby, – niszczenie/zabieranie rzeczy innej osoby, – obraźliwe SMSy i MMSy oraz wiadomości na forach internetowych lub tzw. pokojach do czatowania, – telefony i e-maile zawierające groźby, poniżające, wulgarne, zastraszające, c) krzywdzenie seksualne (naruszenie intymności) – włączanie dziecka do lat 15. w aktywność seksualną, której nie jest on w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między dzieckiem a dorosłym lub dzieckiem a innym dzieckiem, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają w relacji opieki, zależności, władzy, np.: – bezpośrednie (z kontaktem fizycznym) – dotykanie intymnych części ciała, penetracja, – pośrednie (bez kontaktu fizycznego) – ekshibicjonizm, wszelkie formy werbalnego molestowania (żarty/komentarze/wypowiedzi nawiązujące do aktywności lub atrakcyjności seksualnej), naśladowanie zachowań seksualnych i skłanianie do kontaktu z treściami pornograficznymi, grooming (uwodzenie w internecie w celu nawiązania kontaktu), komercyjne kontakty seksualne z dzieckiem (wyzyskiwanie seksualne dziecka), gdy w zamian za udział w czynnościach seksualnych dziecko otrzymuje korzyść lub obietnicę korzyści. d) zaniedbywanie dziecka (naruszenie obowiązku do opieki i/lub praw dziecka) – chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb życiowych i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji dziecka z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka. Może dotyczyć takich obszarów jak: zdrowie, edukacja, rozwój emocjonalny, odżywianie, schronienie i bezpieczne warunki życia, np.: – dziecko jest brudne, często nieprzyjemnie pachnie (np. pozostawiane przez długi czas w zabrudzonych ubraniach), – dziecko nie otrzymuje odpowiedniej opieki medycznej (np. nie jest szczepione, nie ma okularów, nie otrzymuje zaleconych leków), – dziecko lub nastolatek jest ubrany niewłaściwie do pogody, – dziecko ma pogorszenie wyników w nauce, jest często nieobecne w szkole, – dziecko nie otrzymuje regularnych posiłków, jest głodne, kradnie jedzenie kolegom, – dziecko przebywa w otoczeniu nieprzystosowanym do jego etapu rozwojowego, co zagraża jego bezpieczeństwu, – dziecko pozostaje bez opieki osoby dorosłej.
Załącznik nr 6b
CZYNNIKI RYZYKA KRZYWDZENIA DZIECKA Czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka to cechy i okoliczności związane z dzieckiem, rodziną i środowiskiem, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia przemocy, zaniedbania lub nadużycia wobec dziecka. Czynniki ryzyka związane z dzieckiem m.in.: – dziecko z pierwszego małżeństwa nieakceptowane przez nowego męża – rozczarowanie związane z płcią dziecka – dziecko urodzone po śmierci poprzedniego dziecka – dziecko przez dłuższy czas pozostające w oddaleniu od rodziny – wada rozwojowa, dziecko upośledzone fizycznie lub psychicznie – wcześniactwo – dzieci bliźniacze – zachowanie dziecka: agresywność, nieposłuszeństwo, odmowa jedzenia, zaburzenie snu, moczenie – chroniczne choroby Czynniki ryzyka związane z rodziną m.in.: – niechciana ciąża – ciąża z problemami zdrowotnymi – wczesne lub późne rodzicielstwo – trudny poród – depresja poporodowa – trudne dzieciństwo rodziców (pobyt w placówce opiekuńczej, doświadczenie przemocy w dzieciństwie) – konflikty małżeńskie – doświadczanie lub stosowanie przemocy w związku – upośledzenie rozwoju umysłowego, choroby psychiczne – uzależnienia (alkoholizm, narkomania) – brak umiejętności wychowawczych – rozpad rodziny Czynniki ryzyka związane ze środowiskiem m.in. – trudne warunki materialno-bytowe, ubóstwo – bezrobocie – izolacja społeczna – dyskryminacja – stres – przestępczość
Załącznik nr 6c
RODZAJE INTERWENCJI PRAWNEJ Interwencja cywilna Interwencja karna Niebieska karta (narzędzie prewencyjne/pomocowe do monitorowania sytuacji domowejprzez odpowiednie służby) Przesłanki zagrożenie dobra dziecka podejrzenie popełnienia przestępstwa przemoc domowa (jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych) Właściwy organ/podmiot sąd rodzinny policja/prokuratura - sąd karny Zespół interdyscyplinarny (przedstawieciele jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty, ochrony zdrowia, organizacji pozarządowych) Stosowane przepisy kodeks rodzinny i opiekuńczy kodeks postępowania cywilnego kodeks karny kodeks postępowania karnego ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie Forma interwencji wniosek o wgląd w sytuację rodziny zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa wypełnienie formularza "Niebieska Karta – A"
Załącznik nr 6
Procedura interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka Interwencja prowadzona jest przez Własciciela Instytut MKM, który może wyznaczyć na stałe do tego zadania inną osobę. Krzywdzenie dziecka przez osobę dorosłą (np. wolontariusze, pracownicy organizacji/instytucji oraz inne osoby, które mają kontakt z dzieckiem) 1. W przypadku zdarzenia, w wyniku którego doszło do uszczerbku na zdrowiu – spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała np. złamanie, zasinienie, wybicie zęba, zranienie, a także m.in. pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, wywołanie innego ciężkiego kalectwa, trwałej choroby psychicznej, zniekształcenia ciała itp., wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie: a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, b) zawiadom policję pod nr 112 lub 997 2. W przypadku pokrzywdzenia innymi typami przestępstw: a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, b) poinformuj na piśmie policję lub prokuraturę składając zawiadomienie popełnienia przestępstwa. 3. W przypadku zdarzenia incydentalnego innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popchnięcie, szturchnięcie) lub przemocy psychicznej (np. poniżenie, dyskryminacja, ośmieszenie): a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, b) zakończ współpracę/rozwiąż umowę z osobą krzywdzącą dziecko 4. W przypadku doświadczania przez dziecko innych niepokojących zachowań (np. krzyk, niestosowne komentarze) a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, b) przeprowadź rozmowę dyscyplinującą, a w przypadku braku poprawy zakończ współpracę. Krzywdzenie dziecka przez rodzica/opiekuna 1. W przypadku zdarzenia, w wyniku którego doszło do uszczerbku na zdrowiu (spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała np. złamanie, zasinienie, wybicie zęba, zranienie), a także m.in. pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, wywołanie innego ciężkiego kalectwa, trwałej choroby psychicznej, zniekształcenia ciała itp.), wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie: a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od rodzica/opiekuna podejrzanego o krzywdzenie, b) zawiadom policję pod nr 112 lub 997. 2. W przypadku pokrzywdzenia innymi typami przestępstw: a) poinformuj na piśmie policję lub prokuraturę składając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. 3. W przypadku zdarzenia incydentalnego innej przemocy fizycznej (np. klapsy, popchnięcie, szturchnięcie), przemocy psychicznej (np. poniżenie, dyskryminacja, ośmieszenie) lub innych niepokojących zachowań (np. krzyk, niestosowny komentarz): a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka, b) przeprowadź rozmowę z rodzicem/opiekunem podejrzanym o krzywdzenie, c) powiadom o możliwości wsparcia psychologicznego, d) w przypadku braku współpracy z rodzicem/opiekunem lub powtarzającej się przemocy, powiadom ośrodek pomocy społecznej, e) równolegle złóż do sądu rodzinnego wniosek o wgląd w sytuację rodziny. 4. W przypadku doświadczania przez dziecko zaniedbania lub niewydolności wychowawczej rodzica/opiekuna (np. dziecko chodzi w nieadekwatnych do pogody ubraniach, opuszcza miejsce zamieszkania bez nadzoru osoby dorosłej): a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka, b) przeprowadź rozmowę z rodzicem/opiekunem, 1 c) powiadom o możliwości wsparcia psychologicznego i/lub materialnego, d) w przypadku braku współpracy rodzica/opiekuna, powiadom ośrodek pomocy społecznej. Krzywdzenie rówieśnicze – krzywdzenie dziecka przez osobę nieletnią (nie ukończyła 17. roku życia) 1. W przypadku zdarzenia, w wyniku którego doszło do uszczerbku na zdrowiu (spowodowanie choroby lub uszkodzenia ciała (np. złamanie, zasinienie, wybicie zęba, zranienie), a także m.in. pozbawienie wzroku, słuchu, mowy, wywołanie innego ciężkiego kalectwa, trwałej choroby psychicznej, zniekształcenia ciała itp.), wykorzystania seksualnego i/lub zagrożone jest jego życie: a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, b) przeprowadź rozmowę z rodzicami/opiekunami dzieci uwikłanych w przemoc, c) równolegle powiadom najbliższy sąd rodzinny lub policję wysyłając zawiadomienie popełnienia przestępstwa. 2. W przypadku zdarzenia incydentalnego innej przemocy fizycznej (np. popchnięcie, szturchnięcie), przemocy psychicznej (np. poniżenie, dyskryminacja, ośmieszenie) lub innych niepokojących zachowań (np. krzyk, niestosowny komentarz): a) zadbaj o bezpieczeństwo dziecka i odseparuj je od osoby podejrzanej o krzywdzenie, b) przeprowadź rozmowę osobno z rodzicami/opiekunami dziecka krzywdzącego i krzywdzonego, c) opracuj działania naprawcze, d) w przypadku powtarzającej się przemocy, powiadom najbliższy sąd rodzinny, wysyłając wniosek o wgląd w sytuację rodziny.
Załącznik nr 7
Rejestr zdarzeń podejrzenia krzywdzenia lub krzywdzenia dzieci Lp. Imię i nazwisko dziecka Data i miejsce interwencji Imię i nazwisko osoby interweniującej Opis zdarzenia (rodzaj krzywdzenia, osoba krzywdząca lub podejrzana o krzywdzenie dziecka) Podjęte działania* (procedury i formy pomocy dziecku) Powiadomione osoby, instytucje, organy zewnętrzne Wykaz korespondencji międzyinstytucjonalnej (numery kancelaryjne, daty) Podpis 1. 2. 3. 4. * 1 – zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa 2 – wniosek do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację dziecka/rodziny 3 – wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” 4 – powiadomienie Policji 5 – pomoc psychologiczno-pedagogiczna 6 – plan wsparcia dziecka 7 – inny rodzaj interwencji, jaki…………………………………………..
Załącznik nr 8a
Miejscowość, dnia …………………………………………… r. Prokuratura Rejonowa w ………………………………………………..[1] Zawiadamiający: ……………………………………………………………….. z siedzibą w ………………………………………………………………………. reprezentowana przez: ……………………………………………………… adres do korespondencji: …………………………………………..……… Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa Niniejszym składam zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ………………………………………………………….. na szkodę małoletniego ……………………………………………………………………………..……….. (imię i nazwisko, data urodzenia) przez ……………………………………………………………………………….…………………… (imię i nazwisko domniemanego sprawcy). Uzasadnienie W trakcie wykonywania przez …………………………… (imię i nazwisko personelu czynności służbowych wobec małoletniej/go…………………………………………………….…(imię i nazwisko), dziecko ujawniło niepokojące treści dotyczące relacji z …………………………… [2]. Dalszy opis podejrzenia popełnienia przestępstwa: ……………………………………………………………………………...…………………………………………………………………………....…………………… ………………………………………………………...……………………………………………………………………………...….…………………………………… ……………………………………..……………………………………………………………………………...…..…………………………………………………… Mając na uwadze powyższe informacje, a także dobro i bezpieczeństwo małoletniej/małoletniego wnoszę o wszczęcie postępowania w tej sprawie. Osobą mogącą udzielić więcej informacji jest …………..………………… (imię i nazwisko, telefon, e-mail, adres do korespondencji). Wszelką korespondencję w sprawie proszę przesyłać na adres korespondencyjny, z powołaniem się na numer i liczbę dziennika pisma. …………………………………………………………………..………………….. podpis osoby upoważnionej [1] Zawiadomienie należy złożyć do prokuratury rejonowej/policji właściwej ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa. [2] Opis sytuacji, która miała miejsce. Należy uzupełnić zgodnie z tym, co się wydarzyło (ważne jest, by zaznaczyć np.: kiedy i gdzie miało miejsce zdarzenie, kto mógł je widzieć/wiedzieć o nim, kto mógł popełnić przestępstwo).
Załącznik nr 9
Zakres zadań osoby odpowiedzialnej za kwestie związane z ochroną dzieci: 1. odbieranie zgłoszeń dotyczących problemów związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa dzieci, 2. reagowanie na te zgłoszenia, w razie potrzeby proszenie o dodatkowe informacje, 3. weryfikacja, czy wszystkie zdarzenia związane z wątpliwościami dotyczącymi bezpieczeństwa dzieci są odpowiednio wyjaśniane, zgodnie z obowiązującą Polityką, 4. konsultowanie się w miarę potrzeb z innymi podmiotami, m.in. z poradniami psychologicznopedagogicznymi, ośrodkami opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej dla dzieci i młodzieży, ośrodkami pomocy społecznej czy lokalnymi organizacjami pozarządowymi, 5. w uzasadnionych przypadkach zgłaszanie sprawy odpowiednim służbom: pomocy społecznej, policji, sądowi rodzinnemu, prokuraturze. Audyt wewnętrzny organizacji 1. zarejestrowanie Instytut MKM na portalu standardy.fdds.pl, 2. wypełnienie ankiety, której wynik pozwolił określić, jakie działania na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem są już realizowane w organizacji, a czego brakuje, aby można było uznać, że standardy są spełniane, 3. po wypełnieniu ankiety i ocenie poziomu zaawansowania w realizacji standardów ochrony dzieci przed krzywdzeniem organizacja otrzymała informację zwrotną, którą wykorzystała podczas opracowania planu dalszych działań. Ocena ryzyka Uzupełnieniem audytu wewnętrznego jest ocena ryzyka krzywdzenia dzieci w organizacji, którą organizacja przeprowadza za pomocą dwóch narzędzi (traktując je łącznie): 1. Ocena ryzyka, załącznik nr 10a – identyfikacja czynników ryzyka, 2. Ocena obszarów ryzyka, załącznik nr 10b – dalsza analiza zagrożeń w następującym zakresie: – analiza każdego zidentyfikowanego czynnika ryzyka w ramach danego obszaru działania organizacji pod kątem jego znaczenia, – znaczenie czynników ryzyka – wysokie – średnie – niskie – bardzo niskie, gdzie: • wysokie (=4) – oznacza wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia oraz znaczący wpływ na bezpieczeństwo dzieci, • średnie (=3) – oznacza wysokie prawdopodobieństwo wystąpienia lub znaczący wpływ na dzieci, • niskie (=2) – oznacza niskie prawdopodobieństwo wystąpienia i/lub niewielki wpływ na dzieci, • bardzo niskie (=1) – oznacza bardzo niskie prawdopodobieństwo wystąpienia i/lub bardzo mały wpływ na dzieci, – metody ograniczenia danego ryzyka, – konkretne działania, które mogą zostać wdrożone w tym celu. Wskaźniki realizacji Standardów Ochrony Małoletnich Standard I. – POLITYKA 1. Dokument Polityka ochrony dzieci przed krzywdzeniem, zawierający wszystkie wymagane zapisy, został skonsultowany w organizacji, w Kancelarii prawnej oraz zatwierdzony przez zarząd. 2. Oświadczenie o znajomości Polityki i zobowiązaniu do jej przestrzegania zostało podpisane przez cały personel, a każda nowozatrudniona osoba jest zobowiązana do zapoznania się z obowiązującą Polityką, co potwierdza podpisane oświadczenie. 3. Wyznaczono osobę odpowiedzialną za monitoring realizacji Polityki, której rola, zadania oraz kwalifikacje są jasno określone. W sposób przyjęty w danej organizacji podano do wiadomości personelu, dzieci oraz opiekunów, kto jest tą osobą wraz z informacją jak się z nią skontaktować. 4. Tekst Polityki został przekazany personelowi w formie elektronicznej, opublikowany na stronie internetowej Instytutu MKM oraz jest dostępny w recepcji Instytut MKM. Polityka jest promowana wśród całego personelu, rodziców/opiekunów i dzieci poprzez działania informacyjne oraz edukacyjne, dostosowane do poszczególnych grup odbiorców, np. opracowana jest wersja Polityki w formie zrozumiałej dla dzieci. Standard II. – PERSONEL 1. Zasady bezpiecznej rekrutacji zostały przyjęte w Instytucie MKM i są stosowane w odniesieniu do każdego stanowiska wymagającego kontaktu z dziećmi. 2. Zasady bezpiecznych relacji personelu z dziećmi zostały przyjęte w Instytucie MKM i udostępnione personelowi oraz dzieciom i opiekunom w postaci cyfrowej lub papierowej. 3. Personel Instytutu MKM posiada wiedzę w zakresie: rozpoznawania czynników ryzyka i symptomów krzywdzenia dzieci, prawnych aspektów ochrony dzieci, przemocy rówieśniczej, zapewniania bezpieczeństwa dzieciom i podejmowania działań profilaktycznych i interwencyjnych. 4. Instytut MKM w miarę możliwości udostępnia materiały edukacyjne dla dzieci oraz scenariusze zajęć, na podstawie których personel może prowadzić warsztaty na temat przeciwdziałania krzywdzeniu i zapewniania bezpieczeństwa dzieci bądź informuje o możliwościach udziału w takich zajęciach w innych organizacjach lub instytucjach. 5. Instytut MKM w miarę możliwości udostępnia dzieciom materiały edukacyjne (broszury, ulotki, książki) dotyczące ich praw, ochrony przed zagrożeniami przemocą i wykorzystywaniem. 6. Instytut MKM w miarę możliwości zapewnia opiekunom dostęp do danych kontaktowych placówek zapewniających pomoc i opiekę w trudnych sytuacjach życiowych oraz do przydatnych informacji dotyczących możliwości podnoszenia umiejętności wychowawczych i ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Standard III. – PROCEDURY 1. Zarówno członkowie personelu, jak i dzieci oraz opiekunowie wiedzą, do kogo należy skierować informację o podejrzeniu krzywdzenia dziecka. 2. W Instytucie MKM opracowano procedurę określającą krok po kroku, jakie działanie należy podjąć w sytuacji krzywdzenia dziecka lub zagrożenia jego bezpieczeństwa ze strony personelu, członków rodziny, rówieśników i osób trzecich. Procedura zawiera też informacje o ofercie wsparcia dostępnej dla poszkodowanego dziecka. 3. Personel Instytut MKM ma dostęp do spisu instytucji i organizacji, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci (policja, sąd rodzinny, centrum interwencji kryzysowej, ośrodek pomocy społecznej, placówki ochrony zdrowia) wraz z danymi kontaktowymi. 4. W Instytucie MKM dostępne są informacje na temat możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży. 5. Opracowany jest model zbierania i dokumentowania sygnałów o niepokojących sytuacjach. Standard IV. – MONITORING 1. Wewnętrzne sprawozdanie z realizacji Polityki ochrony dzieci przed krzywdzeniem w Instytucie MKM jest opracowywane raz w roku przez osobę odpowiedzialną za wdrażanie standardów. W sprawozdaniu uwzględnione są głosy personelu, dzieci i ich rodziców/opiekunów. 2. Sytuacje związane z zagrożeniem bezpieczeństwa dzieci są poddawane analizie, a wnioski i rekomendacje zawarte są w corocznym sprawozdaniu. 3. Na bazie sprawozdania co roku aktualizowana jest strategia wdrażania standardów ochrony dzieci. Źródła opracowań: – Ustawa kodeks rodzinny i opiekuńczy – https://standardyochronymaloletnich.pl/ – Instytut Spraw Obywatelskich https://owes.instytutsprawobywatelskich.pl/dzieje-sie/standardy-ochrony-dzieci-nowy-obowiazekngo/?utm_campaign=Newsletter%20OWES%2009.02.2024&utm_content=Standardy%20Ochrony%20Dzieci%2 0- %20nowy%20obowi%C4%85zek%20Twojej%20organizacji&utm_medium=newsletter&utm_source=getrespon se&utm_term=Instytut%20Spraw%20Obywatelskich – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę https://fdds.pl/ – zakładka "Standardy Ochrony Dzieci" w której znajdują się nagrania, przewodnik oraz przykłady https://standardy.fdds.pl/standardy podrecznik-standardy-ochrony-dzieci-w-organizacjach-pozarzadowych – w tym wzór Polityki – Aktywni obywatele Fundusz Regionalny www.aktywniobywatele-regionalny.org.pl wzór Polityki Polityka_ochrony_dzieci_NGO_wzor.docx.odt (live.com) Bezpłatne webinary/debaty/kursy: – Polskie Towarzystwo Prawa Organizacji Non- Profit wraz ze Stowarzyszeniem Wspierania Aktywności Bona Fides – portaloswiatowy.pl – Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę (www, platforma e-learningowa) – Instytut Sportu Załącznik nr 10a Schemat pytań „Ocena ryzyka” OCENA RYZYKA Personel Partnerzy Współpracownicy Usługi Komunikacja i technologia Dochód/ Fundraising 1 Jak rekrutowany jest personel? 1 Jaki wpływ na dzieci lub kontakt z nimi mają partnerzy? 1 Kim są współpracownicy i jaki poziom i rodzaj kontaktu mają z dziećmi (np. konsultanci, wykonawcy, dostawcy usług)? 1 Jakie usługi oferowane są dzieciom i rodzinom? 1 Z jakich obrazów i informacji związanych z dziećmi korzysta organizacja? 1 Jak pozyskiwane są fundusze lub generowany dochód? 2 Czy sprawdzane są referencje i przeprowadzana jest weryfikacja wszystkich członków personelu w rejestrach sprawców przestępstw na tle seksualnym? 2 Czy partnerzy mają kontakt z dziećmi? 2 W jaki sposób organizacja ich angażuje? 2 Jak zaprojektowano te usługi? 2 Jak te informacje są przechowywane i komu prezentowane? 2 Czy w jakimkolwiek stopniu biorą w tym udział dzieci? 3 Jaki rodzaj kontaktu ma personel z dziećmi w organizacji? 3 Czy partnerzy stwarzają jakieś ryzyko dla dzieci? 3 Czy przy projektowaniu zwracano uwagę na bezpieczeństwo dzieci korzystających z usług? 3 Jakie technologie wykorzystuje organizacja, wobec kogo? 4 Czy występuje duża rotacja personelu? 4 Czy partnerzy mają własną politykę ochrony dzieci? Czy pracują zgodnie z waszą polityką? 4 Czy brano pod uwagę różne potrzeby dzieci – np. chłopców/dziewczą t? 5 Czy w organizacji jest personel tymczasowy, wolontariusze, praktykanci/stażyści? 5 Kto świadczy te usługi? 6 Czy personel przechodzi szkolenie dot. ochrony dzieci przed rozpoczęciem pracy? Załącznik nr 10b Tabela „Obszary ryzyka” Obszary ryzyka Czynniki ryzyka Znaczenie ryzyka Wysokie=4 Średnie=3 Niskie=2 Bardzo niskie=1 Jak zredukować ryzyko? Działania do wdrożenia Personel Partnerzy Współpracownic y Usługi Zewnętrzna komunikacja Fundraising
Załącznik nr 10
Edukacja w zakresie ochrony dzieci 1. Szkolenia/kursy/webinary/debaty dla personelu/opiekunów. 2. Warsztaty dla dzieci i opiekunów z zakresu praw dziecka, ochrony przed przemocą i wykorzystywaniem, (w tym również w Internecie), profilaktyki przemocy rówieśniczej, radzenia sobie z trudnościami rodzicielskimi i podnoszenia umiejętności wychowawczych, przy współpracy z instytucjami (Policja, Straż Miejska) lub organizacjami. Informowanie o tego typu zajęciach prowadzonych w innych organizacjach i instytucjach. 3. Materiały oraz informacje o możliwości uzyskania pomocy w trudnej sytuacji, w tym numery bezpłatnych telefonów zaufania dla dzieci i młodzieży oraz telefonów dla rodziców i personelu w sprawie bezpieczeństwa dzieci. Udostępnianie personelowi, dzieciom i opiekunom wykazu danych adresowych lokalnych placówek pomocowych, służb, instytucji, organizacji zajmujących się ochroną dzieci oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i współpraca z tymi jednostkami: Gdzie możesz szukać pomocy? 112 – numer alarmowy, pod który możesz zadzwonić zawsze, gdy znajdziesz się w niebezpiecznej sytuacji. Zadzwoń pod ten numer, jeśli uważasz, że potrzebna jest interwencja policji, straży pożarnej lub pogotowia. policja – 112 lub 997 pogotowie ratunkowe – 112 lub 998 1. Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka: 800 12 12 12 – dla wszystkich dzieci które potrzebują pomocy; działa 7 dni w tygodniu przez całą dobę, numer bezpłatny, jeśli dzwonisz z telefonu stacjonarnego lub za pośrednictwem strony internetowej Rzecznika Praw Dziecka www.brpd.gov.pl 2. telefon zaufania dla dzieci i młodzieży – 116 111 (bezpłatna linia) – wsparcie dla dzieci, które czują się dyskryminowane, doświadczają przemocy lub są jej świadkiem – rozmowy: o przyjaźni, miłości, dojrzewaniu, kontaktach z rodzicami, rodzeństwem, problemach w szkole czy emocjach, których doświadczają 3. telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci – 800 100 100 (bezpłatna linia) – pomoc psychologiczna, terapeutyczna i prawna dla każdego, kto ma obawy dotyczące bezpieczeństwa dziecka 4. Konsultacje Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę w zakresie podjęcia interwencji – opiekun@fdds.pl 5. Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia” – tel. 801 12 00 02 (płatny pierwszy impuls, linia czynna od poniedziałku do soboty w godzinach 8.00-22.00, w niedziele i święta w godzinach 8.00-16.00) – tel. (22) 666 28 50 — dyżur prawny (linia płatna, czynna w poniedziałek i wtorek w godzinach 17.00-21.00), – poradnia e-mailowa: niebieskalinia@niebieskalinia.info 6. Policyjny Telefon Zaufania tel. 800 120 226 (linia bezpłatna przy połączeniu z telefonów stacjonarnych, czynna codziennie w godzinach od 9.30 do 15.30, od godz. 15.30 do 9.30 włączony jest automat). 7. Pogotowie Opiekuńcze 8. Ogólnopolski Telefon Niebieska Linia: 801 120 002; 22/668 70 00; 22/666 10 36 13 9. Telefon Instytut Psychologii Zdrowia dla osób w sytuacjach kryzysowych: 116 123 Lokalne instytucje, organizacje i służby, które zajmują się interwencją i pomocą w sytuacjach krzywdzenia dzieci Ośrodki pomocy społecznej — pomogą Ci w sprawach socjalnych, bytowych i prawnych. Powiatowe centra pomocy rodzinie — pomogą Ci w zakresie prawnym, socjalnym, terapeutycznym lub udzielą informacji na temat instytucji lokalnie działających w tym zakresie w Twojej miejscowości. Ośrodki interwencji kryzysowej — zapewnią schronienie Tobie i Twojej rodzinie, gdy jesteś ofiarą przemocy w rodzinie, udzielą Ci pomocy i wsparcia w przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej, a także opracują plan pomocy. Ośrodki wsparcia — zapewnią schronienie Tobie i Twojej rodzinie, gdy jesteś ofiarą przemocy w rodzinie, udzielą Ci pomocy i wsparcia w przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej. Specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie — zapewnią bezpłatne schronienie Tobie i Twojej rodzinie, gdy jesteś ofiarą przemocy w rodzinie, oraz udzielą Ci specjalistycznej pomocy, w tym: pomocy psychologicznej, prawnej, socjalnej, terapeutycznej i medycznej, oraz wsparcia w przezwyciężeniu sytuacji kryzysowej, a także opracują plan pomocy. Prokuratura, Policja — możesz tam złożyć zawiadomienie o przestępstwie znęcania się popełnionym na Twoją szkodę lub na szkodę Twoich bliskich i poprosić o udzielenie podstawowej informacji prawnej. Sąd rodzinny i opiekuńczy — możesz tam złożyć pozew w sprawach rodzinnych lub wniosek dotyczący spraw opiekuńczych Twoich dzieci. Placówki ochrony zdrowia — możesz tam uzyskać zaświadczenie lekarskie o doznanych obrażeniach, poprosić o pomoc lekarską, spytać o adresy specjalistycznych poradni lekarskich. Komisje rozwiązywania problemów alkoholowych — jeżeli przemocy w Twoim domu towarzyszy picie alkoholu, możesz zwrócić się do nich z wnioskiem o skierowanie sprawcy przemocy na leczenie odwykowe lub uzyskać inną pomoc związaną z nadużywaniem przez niego alkoholu Centrum Interwencji Kryzysowej Centrum Pomocy Dziecku Dzielnicowy WAŻNE!!! W przypadku wszczęcia procedury „Niebieskiej Karty” informacja dotycząca Twojej sytuacji rodzinnej zostanie przekazana przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego, który podejmie dalsze działania. Zawsze możesz wzywać Policję na interwencję, poinformować prokuraturę oraz zwrócić się o pomoc do podmiotu/organizacji realizujących działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Możesz również poprosić dzielnicowego, aby przyszedł do Twojego domu i udzielił stosownej pomocy i niezbędnych informacji. ZAGROŻENIA W INTERNECIE, ZGŁOSZENIA NIELEGALNYCH TREŚCI W INTERNECIE Dyżurnet.pl To punkt kontaktowy, w którym możesz zgłaszać informacje o wszystkich nielegalnych i niepokojących Cię treściach znalezionych w Internecie. Jeśli specjaliści z dyżurnet.pl uznają, że znalezione przez Ciebie treści są nielegalne – poinformują o tym policję lub prokuraturę. Twoje zgłoszenie może być anonimowe, to znaczy, że nikt nie dowie się o tym, że to Ty zgłosiłeś nielegalne treści. Nielegalne treści możesz zgłosić poprzez: stronę www.dyzurnet.pl, e-mail: dyzurnet@dyzurnet.pl lub całodobowy telefon 801 615 005. Koszt jak w przypadku połączenia lokalnego. NARKOTYKI, UZALEŻNIENIA 801 199 990 Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki – Narkomania to numer, pod którym uzyskasz pomoc oraz wsparcie, jeśli Twój problem związany jest z narkotykami i uzależnieniem od narkotyków. Możesz zadzwonić zarówno wtedy, gdy problem dotyczy Ciebie, jak i wtedy, kiedy zauważysz, że problem z narkotykami ma osoba w Twoim otoczeniu. Telefon jest czynny codziennie od 16:00 do 21:00*. Serwisy, portale i opracowania – Biblioteka 1. Serwis internetowy Rzecznika Praw Dziecka http://brpd.gov.pl/ 2. Serwis internetowy Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę w Warszawie Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę - Site (fdds.pl) 3. Platforma e-learningowa Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę Platforma edukacyjna Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę | Platforma edukacyjna FDDS 4. Serwis internetowy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem, w którym znajdują się informacje o prawach osób pokrzywdzonych przestępstwem, utworzonych w Polsce Ośrodkach Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem, „Informator dla pokrzywdzonego” oraz baza danych o instytucjach i organizacjach pozarządowych udzielających ofiarom przestępstw wsparcia psychologicznego i informacji prawnej, z podziałem na województwa http://pokrzywdzeni.gov.pl/ 5. Serwis internetowy Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia http://www.niebieskalinia.info/ 6. Serwis internetowy Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia http://www.niebieskalinia.org/ 7. Serwis internetowy Ośrodka Rozwoju Edukacji – publicznej placówki doskonalenia nauczycieli o zasięgu ogólnopolskim prowadzonej prze Ministerstwo Edukacji Narodowej http://www.ore.edu.pl/ 8. Portal informacyjno-edukacyjny adresowany do pracowników ochrony zdrowia prowadzony przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w porozumieniu z Ministerstwem Zdrowia http://www.lekarzureagujnaprzemoc.pl 9. Opracowanie Fundacji Dzieci Niczyje „Uwaga dziecko! Realizacja procedury Niebieskiej Karty w sytuacji przemocy w rodzinie wobec dziecka”, przewodnik dla Zespołów Interdyscyplinarnych i Grup Roboczych http://www.trr.zgora.pl/pliki/proceduryBezpieczenstwa/niebieskaKartaFDN.pdf 10. Informatory i poradniki umieszczone w serwisie internetowym Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczące przeciwdziałania przemocy wobec dzieci http://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-wobecdzieci/informatory-i-poradniki/ 11. Poradnik Pracownika Socjalnego „Przemoc w Rodzinie” dostępny w serwisie internetowym Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.mpips.gov.pl/userfiles/File/Przemoc%20w%20rodzinie/poradnik%20pracownika%20socjalnego%2 0dla% 20Ministerstwa%20Pracy_27-02-09.pdf 12. Opracowanie Ośrodka Rozwoju Edukacji Przemoc w rodzinie wobec dziecka. Procedury interwencyjne w szkole pod redakcją Jolanty Zmarzlik http://www.ore.edu.pl/phocadownload/pracownie/wychowania_i_profilaktyki/poradnik_przemoc%20wobec% 20dzi ecka_2.pdf 13. Opracowanie Rzecznika Praw Dziecka, Koalicji na rzecz Rodzinnej Opieki Zastępczej i Fundacji Dzieci Niczyje Kodeks Bezpiecznej Opieki w rodzicielstwie zastępczym http://www.koalicja.org/wpcontent/uploads/kodeks_bezpiecznej_opieki.pdf Podstawy prawne Polityki ochrony dzieci i młodzieży: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Konwencja o prawach dziecka ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji ustawa z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie procedury postępowania przy wykonywaniu czynności odebrania dziecka z rodziny w razie bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą w rodzinie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 maja 2001 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach nieletnich rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach .
